HAVA BİR YER KAPLAR
Deneyin Amacı:Boş sanılan cam balonun gerçekte hava ile dolu olduğunu görmek.
Hazırlık Soruları:
Boş kolonya şişesine huni ile kolonya doldurmaya çalışın. Neler gözlemlersiniz. Nedenlerini tartışınız.
Boş kolonya şişesine huni ile kolonya doldurmaya çalışın. Neler gözlemlersiniz. Nedenlerini tartışınız.
Kullanılan araç ve gereçler:
1.Huniyi tek delikli lastik tıpaya geçiriniz. Daha sonra lastik tıpayı da cam balonun ağzına geçiriniz.
2.Dereceli silindir içine su doldurunuz ve bu suyu huniye dökünüz. Sonucu gözlemleyiniz.
3.Bu defa cam balon ağzındaki tıpayı gevşetiniz ve sonucu gözlemleyiniz.
4.Deneyi bu kez çift delikli lastik tıpa kullanarak tekrarlayınız. Çift delikli lastik tıpayı cam balon ağzına geçiriniz. Deliklerden birine huniyi yerleştiriniz. Diğer deliği parmağınızla kapatarak huniye su dökünüz ve suyun akmadığını gözleyiniz. Parmağınızı delikten çekiniz ve suyun balon içine aktığını gözleyiniz.
Deneyin sonucu:
İlk durumda suyun huniden cam balon içine akmadığını görürsünüz. Ancak tıpayı gevşettiğinizde balon içindeki hava dışarı çıkacağından yerine suyun cam balona aktığını görürsünüz.Tıpayı tekrar sıkıştırdığınızda ise suyun yine akmadığını görürsünüz.
Teorik Bilgi:
Çevremizi saran havanın belirli bir şekli, rengi ve kokusu yoktur. Bulunduğu ortamı doldurarak onun şeklini alır. Bir kaba hapsedilen havayı boşaltmadığımız sürece, onun yerini başka bir madde alamaz. Yani iki madde aynı anda ve aynı yerde bulunamaz.
Kaba hapsedilen havanın bir kısmı veya tamamı boşaltılırsa, çıkan hava kadar yere başka bir madde (örneğin su) girer.
- huni
- tek delikli lastik tıpa
- dereceli silindir
- cam balon
- iki delikli lastik tıpa
- su
1.Huniyi tek delikli lastik tıpaya geçiriniz. Daha sonra lastik tıpayı da cam balonun ağzına geçiriniz.
2.Dereceli silindir içine su doldurunuz ve bu suyu huniye dökünüz. Sonucu gözlemleyiniz.
3.Bu defa cam balon ağzındaki tıpayı gevşetiniz ve sonucu gözlemleyiniz.
4.Deneyi bu kez çift delikli lastik tıpa kullanarak tekrarlayınız. Çift delikli lastik tıpayı cam balon ağzına geçiriniz. Deliklerden birine huniyi yerleştiriniz. Diğer deliği parmağınızla kapatarak huniye su dökünüz ve suyun akmadığını gözleyiniz. Parmağınızı delikten çekiniz ve suyun balon içine aktığını gözleyiniz.
Deneyin sonucu:
İlk durumda suyun huniden cam balon içine akmadığını görürsünüz. Ancak tıpayı gevşettiğinizde balon içindeki hava dışarı çıkacağından yerine suyun cam balona aktığını görürsünüz.Tıpayı tekrar sıkıştırdığınızda ise suyun yine akmadığını görürsünüz.
Teorik Bilgi:
Çevremizi saran havanın belirli bir şekli, rengi ve kokusu yoktur. Bulunduğu ortamı doldurarak onun şeklini alır. Bir kaba hapsedilen havayı boşaltmadığımız sürece, onun yerini başka bir madde alamaz. Yani iki madde aynı anda ve aynı yerde bulunamaz.
Kaba hapsedilen havanın bir kısmı veya tamamı boşaltılırsa, çıkan hava kadar yere başka bir madde (örneğin su) girer.
SIVILARIN HACMİ
Deneyin Amacı: Sıvıların hacmini bulmak
Hazırlık Sorusu:
1.Sütçüden süt alırken sütü nasıl ölçüyor?
2.Tencere içine konulan sütün miktarını ölçmeden söyleyebilir misiniz?
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1.bardak 2.dereceli silindir 3.su
Deneyin Yapılışı:
1. Bardak içerisine bir miktar su koyunuz.
2.Bardak içindeki suyun hacmini tahmin ediniz.
3.Bardak içine koyduğunuz suyu dereceli silindir içine dökerek suyun hacmini okuyunuz.
Deney Sonucu:
Dereceli silindir içine koyduğumuz suyun hacmini kolaylıkla dereceli silindirden okuyarak bulabiliriz.
Teorik Bilgi:
Su, süt, alkol, benzin, mazot, kolonya gibi konuldukları kabın şeklini alabilen maddelere sıvı maddeler denir. Maddelerin kaplamış olduğu yere hacim denir. Hacim maddelerin ortak özelliğidir. Sıvıların hacmi dereceli silindir veya litre ile ölçülür.
Deneyin Amacı: Sıvıların hacmini bulmak
Hazırlık Sorusu:
1.Sütçüden süt alırken sütü nasıl ölçüyor?
2.Tencere içine konulan sütün miktarını ölçmeden söyleyebilir misiniz?
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1.bardak 2.dereceli silindir 3.su
Deneyin Yapılışı:
1. Bardak içerisine bir miktar su koyunuz.
2.Bardak içindeki suyun hacmini tahmin ediniz.
3.Bardak içine koyduğunuz suyu dereceli silindir içine dökerek suyun hacmini okuyunuz.
Deney Sonucu:
Dereceli silindir içine koyduğumuz suyun hacmini kolaylıkla dereceli silindirden okuyarak bulabiliriz.
Teorik Bilgi:
Su, süt, alkol, benzin, mazot, kolonya gibi konuldukları kabın şeklini alabilen maddelere sıvı maddeler denir. Maddelerin kaplamış olduğu yere hacim denir. Hacim maddelerin ortak özelliğidir. Sıvıların hacmi dereceli silindir veya litre ile ölçülür.
GAZLARIN HACMİNİN BULUNMASININ İNCELENMESİ
Deneyin Amacı: Gazların hacimlerinin bulunabileceğini görmek
Hazırlık Sorusu:
Bir futbol topu içindeki hava miktarını nasıl bulabilirsiniz? Araştırınız.
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1cam tüp 6.saç ayak
2.balon 7.tel kafes
3.su 8.bunzen kıskacı
4.beherglas 9.ip
5.ispirto ocağı 10.döküm ayak
Deneyin Yapılışı:
1.Cam tüpün ağzına balonu geçirip sıkıca bağlayınız.
2.Beherglasa su koyup ispirto ocağında ısıtınız.
3.Ağzına balon bağlanmış cam tüpü beherglastaki sıcak suyun içine beherglasın dibine değmeyecek şekilde daldırınız. Bünzen kıskacı ile sabitleyiniz ve sonucu gözleyiniz.
Deney sonucu:
Sıcak suyun içine konulan cam tüpün ağzındaki balon ısınan havanın genleşmesiyle şişmeye başlayacak cam tüp sıcak sudan çıkartılıp soğumaya başladığında ise şişen balon inmeye başlayacak.
Teorik Bilgi:
Belirli bir hacmi ve şekli olmayan bulunduğu kabın şeklini alan sıkışabilme özelliğine sahip akışkanlara gaz denir. Gazların belirli bir hacmi yoktur ve dış etkilere göre değişiklik gösterir. Örneğin gazların sıcaklığı arttığında hacimleri artar, sıcaklığı azaldığında hacmi azalır.
Deneyin Amacı: Gazların hacimlerinin bulunabileceğini görmek
Hazırlık Sorusu:
Bir futbol topu içindeki hava miktarını nasıl bulabilirsiniz? Araştırınız.
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1cam tüp 6.saç ayak
2.balon 7.tel kafes
3.su 8.bunzen kıskacı
4.beherglas 9.ip
5.ispirto ocağı 10.döküm ayak
Deneyin Yapılışı:
1.Cam tüpün ağzına balonu geçirip sıkıca bağlayınız.
2.Beherglasa su koyup ispirto ocağında ısıtınız.
3.Ağzına balon bağlanmış cam tüpü beherglastaki sıcak suyun içine beherglasın dibine değmeyecek şekilde daldırınız. Bünzen kıskacı ile sabitleyiniz ve sonucu gözleyiniz.
Deney sonucu:
Sıcak suyun içine konulan cam tüpün ağzındaki balon ısınan havanın genleşmesiyle şişmeye başlayacak cam tüp sıcak sudan çıkartılıp soğumaya başladığında ise şişen balon inmeye başlayacak.
Teorik Bilgi:
Belirli bir hacmi ve şekli olmayan bulunduğu kabın şeklini alan sıkışabilme özelliğine sahip akışkanlara gaz denir. Gazların belirli bir hacmi yoktur ve dış etkilere göre değişiklik gösterir. Örneğin gazların sıcaklığı arttığında hacimleri artar, sıcaklığı azaldığında hacmi azalır.
MADDE HANGİ HALLERDE BULUNUR? (MADDE’NİN ÜÇ HALİ)
Deneyin Amacı:Maddelerin hallerini gözlemleyerek hangi hallerde bulunduğunu kavratmak
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1) alüminyum kap
2) ispirto ocağı
3) buz
4) su
5) sacayağı
Hazırlık Soruları:
1.Bu dolabından çıkarılan buz parçası biraz bekleyince erimeye başlar. Nedenlerini tartışınız.
2.Güneşte bir kap içerisinde bulunan bir miktar su bir müddet sonra yok olur. Nedenlerini araştırınız.
3.Kolonya kokusunu uzaktan nasıl algılarız. Araştırınız.
Deneyin Yapılışı:
1) Buz parçalarını aliminyum kaba koyun ve ispirto ocağında kısa bir süre ısıtın. Ne gözlemledin?
2) İçinde buz parçaları bulunan aliminyum ısıtmaya devam edin.Gözlemlerin ne?
3) Su iyice kaynadıktan sonra suyun üzerini gözlemleyin. Gözlemlerin ne?
Verileri Değerlendirme:
1) Aliminyum kabın içindeki buz parçaları ısıtılınca buz parçalarında ne gibi değişiklik oldu?
2) Isıtma işlemi devam ederken buzun tamamı eriyince kab içinde nasıl bir değişme oldu?
Deney Sonucu:
Maddelerin ısı etkisiyle katı,sıvı ve gaz haline dönüşebildiğini söyleyebilir misiniz?
Teorik Bilgi:
Maddeler ısı etkisiyle hal değiştirirler. Katı maddeler ısı alarak sıvı hale, sıvılar ısı alarak gaz haline geçerler. Sıvıların katılaşması donma, sıvıların gaz haline geçmesi ise buharlaşmadır.
Deneyin Amacı:Maddelerin hallerini gözlemleyerek hangi hallerde bulunduğunu kavratmak
Kullanılan Araç ve Gereçler:
1) alüminyum kap
2) ispirto ocağı
3) buz
4) su
5) sacayağı
Hazırlık Soruları:
1.Bu dolabından çıkarılan buz parçası biraz bekleyince erimeye başlar. Nedenlerini tartışınız.
2.Güneşte bir kap içerisinde bulunan bir miktar su bir müddet sonra yok olur. Nedenlerini araştırınız.
3.Kolonya kokusunu uzaktan nasıl algılarız. Araştırınız.
Deneyin Yapılışı:
1) Buz parçalarını aliminyum kaba koyun ve ispirto ocağında kısa bir süre ısıtın. Ne gözlemledin?
2) İçinde buz parçaları bulunan aliminyum ısıtmaya devam edin.Gözlemlerin ne?
3) Su iyice kaynadıktan sonra suyun üzerini gözlemleyin. Gözlemlerin ne?
Verileri Değerlendirme:
1) Aliminyum kabın içindeki buz parçaları ısıtılınca buz parçalarında ne gibi değişiklik oldu?
2) Isıtma işlemi devam ederken buzun tamamı eriyince kab içinde nasıl bir değişme oldu?
Deney Sonucu:
Maddelerin ısı etkisiyle katı,sıvı ve gaz haline dönüşebildiğini söyleyebilir misiniz?
Teorik Bilgi:
Maddeler ısı etkisiyle hal değiştirirler. Katı maddeler ısı alarak sıvı hale, sıvılar ısı alarak gaz haline geçerler. Sıvıların katılaşması donma, sıvıların gaz haline geçmesi ise buharlaşmadır.
1.Boşlukta yer kaplayan, hacmi ve ağırlığı olan bütün varlıklara …………… denir.
A) Cisim
B) Eşya
C) Madde
D) Kütle
2.Maddeyi …………organlarımızla algılayabildiğimiz özelliklerine göre niteleyebiliriz.
A) Duyu
B) Tatma
C) Koklama
D) Dokunma
3.Maddenin şekil almış hâline …………. denir.
A) Alet
B) Eşya
C) Alet
D) Cisim
4.Masa, sandalye, kalem bir ………….dır.
A) Cisim
B) Eşya
C) Madde
D) Alet
5.Isı, ışık ve ses kütlesi ve hacmi olmadığından …………olarak sınıflandırılamazlar.
A) Cisim
B) Eşya
C) Madde
D) Kütle
6.………………... ise cisimler üzerinde iş yapmak, şekil vermek amacıyla kullandığımız varlıklardır.
A) Cisim
B) Eşya
C) Alet
D) Makine
7.Işığı geçiren maddelere ……………….madde denir.
A) Opak
B) Saydam
C) Berk
D) Saf
8.Işığı geçirmeyen maddelere ….…………… denir.
A) Opak
B) Saydam
C) Berk
D) Saf
9.Eğilip bükülemeyen ya da eski şekline dönemeyen maddelere ……………. maddeler denir.
A) Opak
B) Saydam
C) Berk
D) Saf
10.Kumaş, pamuk, kağıt, sünger suyu ………….. maddelerdir.
A) Emen
B) İçen
C) Geçiren
D) Geçirmeyen
11.Demir, kobalt gibi maddeler …………….. tarafından çekilir.
A) Demir
B) Mıknatıs
C) Bakır
D) Çinko
12.Maddelerin sıcaklıklarını……………………………..ile ölçeriz.
A) Pusula
B) Litre
C) Termometre
D) Terazi
13.Suyun katı haline………………………… denir.
A) Katı
B) Sıvı
C) Buhar
D) Buz
14.Maddelerin hacmi litre veya …………………………. cinsinden ifade edilir.
A) Kütle
B) Metreküp
C) Metre
D) Metre kare
15.Kendinden başka madde katılmamış maddelere……………………maddeler denir.
A) Bileşik
B) Karışık
C) Saf
D) Erimiş
16.Kum – su karışımı ………………………………. yöntemiyle ayrılır.
A) Eleme
B) Süzme
C) Yüzdürme
D) Buharlaştırma
17.Maddeler doğada üç hâlde bulunur. Bunlar; …….…..…., ………..….. ve ………..…. hâlleridir. Cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelemez?
A) Katı
B) Sıvı
C) Saf
D) Gaz
18.Maddelerin ısı karşısında renk ve şekil değiştirmesine …………………… denir.
A) Bozunma
B) Bozulma
C) Yanma
D) Kararma
19.Tuzlu su , şekerli su birer çözeltidir. Çözeltileri ayırmada ……………… yararlanırız
A) Eleme
B) Süzme
C) Yüzdürme
D) Buharlaştırma
20.Karışık maddeleri ayırmak için ………………………., …………………………….. , ………………….. ve …………………. Yöntemlerini kullanırız. Cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelemez?
A) Süpürme
B) Süzme
C) Yüzdürme
D) Buharlaştırma
1.Aşağıdakilerden hangisi cisim değildir?
A) altın B) yüzük C) bilezik D) kolye
2. Katı maddelerin biçimlerini değiştirmek için aşağıdakilerden hangisinin yapılması gerekir?
A) ısıtma B) soğutma C) eritme D) kırma
3. Yanan bir odunun, paslanan bir demirin yapısı değişir. Bu olaylar aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebilir?
A) donmaya B) erimeye C) bozunmaya D) çürümeye
4. Aşağıdakilerden hangisi bir çözelti değildir?
A) deniz suyu B) limonata C) kola D) su
5. Aşağıdaki sıvılarla ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Sıvılar akıcıdır. B) Hacimleri değişebilir.
C) Konuldukları kabın şeklini alır. D) Biçimleri değişebilir.
6. Aşağıdakilerden hangisi doğal bir maddedir?
A) petrol B) cam sürahi C) kağıt D) çöp kovası
7. I. Suyun donması
II. Mumun erimesi
III. Suyun buharlaşması
IV. Su buharının yoğunlaşması
Yukarıdaki olayların hangi ya da hangilerinde madde dışarıdan ısı almıştır?
A) Yalnız III B) I ve IV C) III ve IV D) II ve III
8. İçinde taş bulunan dereceli silindirin hacmi 300 mL’dir. İçindeki taş çıkarıldığında hacmi 265 mL’ye düşmüştür. Buna göre taşın hacmi kaç mL’dir?
A) 45 mL B) 35 mL C) 25 mL D) 15 mL
9. Bir bardak kolanın içine bir parça buz atılmıştır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Buz ısı alır. B) Kola ısı verir.
C) Her iki maddenin de sıcaklığı artar. D) Kola soğur.
10. Aşağıdakilerden hangisi madde değildir?
A) toprak B) su C) hava D) ışık
11. Aşağıdakilerden hangisi maddeyi etkileyen doğa olayları arasında yer almaz?
A) rüzgâr B) erozyon C) yağışlar D) inşaat
12. Kütle için aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Uzayda kapladığı yerdir.
B) Ölçülebilen madde miktarıdır.
C) Kütle ölçüsü birimi litredir.
D) Düzgün olmayan maddelerin kütlesi dereceli silindirde ölçülebilir.
13. Demir tozu ve kükürt karışımını ayırt etmek için aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılmalıdır?
A) eleme B) mıknatısla çekme C) süzme D) buharlaştırma
14. Hacim birimi olarak aşağıdakilerden hangisi kullanılır?
A) kilogram B) gram C) metre D) litre
15. Katı, sıvı ve gaz hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
A) Sıvılar bulundukları kabın şeklini alır. B) Gazların belirli bir şekli ve hacmi yoktur.
C) Katıların belli bir şekli vardır. D) Sıvılar bulundukları ortama dağılır.
16. Aşağıdakilerden hangisi saf maddedir?
A) tuz B) çikolata C) limonata D) ayran
17. Aşağıdaki maddelerden hangisi ısı verdiğinde donmaz?
A) kola B) su C) ayran D) şeker
18. Aşağıdakilerden hangisi doğa olaylarının etkisi sonucu oluşmamıştır?
A) Peribacaları B) Pamukkale travertenleri
C) Ankara Kalesi D) Erozyon
19. Aşağıdakilerden hangisi yarı saydam bir maddedir?
A) porselen B) buzlu cam C) cam bardak D) tahta
20. Buharlaştırarak ayırma yöntemiyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisiyanlıştır?
A) Maddenin sıvı içinde olması gerekir. B) Soğutulması gerekir.
C) Isıtılması gerekir. D) Sıvının buharlaştırılması gerekir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder